Tiroit bezi, boynun dibinde olan kelebek şeklindeki organdır. Tiroit bezi yaklaşık olarak 2 cm'dir. Boğazın ön kısmında Adem elması olarak isimlendirilen tiroid kıkırdağının belirginliğinin hemen altındadır. Endokrin sistem denilen karmaşık bez ağının bir parçasıdır. Tiroit iç salgı bezidir. Görevi ise T3 ve T4 denilen hormonun üretilmesini ve bunları kana salmasıdır. Tiroit hormonları hayati vücut fonksiyonlarını düzenlemektedir. Bunlar; nefes alma, kalp hızı, santral ve periferik sinir sistemler, kilo, kas gücü, adet döngüsü, vücut ısısı ve kolesterol seviyeleridir.
Tiroidler Nasıl Çalışır?
Tiroit hormonların vücut hücrelerine ulaşması için kanda hormon üretip, depolayan ve salgılayan bezlerden oluşur. Tiroit bezi iki önemli hormon yapmak için yenilen yiyeceklerden iyot kullanır. Bunlar; triyodotironin (T3) ve Tiroksin (T4)'dür. Bu hormonların çok yüksek veya çok düşük olması önemlidir. Tiroit çok fazla hormon ürettiği zaman ya da yeterli olmadığı zaman çeşitli tiroit hastalıkları ortaya çıkabilir. Tiroidin dört yaygın bozukluğu vardır. Bunlar; Hashimoto hastalığı, graves hastalığı, guatr ve tiroid nodülleridir. Bu hastalıklar tiroit sebebi olarak gösterilebilir.
Hipertiroidi Nedir?
Hipertiroidizm, tiroit bezlerinin aşırı olarak aktif olduğu durumdur. Hormonlar çok fazla üretim yapar. Hipertiroidi erkeklerde daha az görülmektedir. Hipertiroidin tedavisinde ilk olarak vücuttaki fazla üretilmekte olan hormonlar dengelenir. Bunun için ilaçlardan yararlanılabilir. Nodülsüz olan hipertiroidilerde ise aşırı hormon üretimi dengelendikten sonra cerrahi tedavi ve radyoaktif iyot tedavisi uygulanır. Nodülü olan vakalarda ise kesin cerrahi tedavi uygulanır.
Graves Hastalığı Nedir?
Graves hastalığı zehirli guatr olarak da bilinir. Tiroit hormonu tiroksinin aşırı olarak üretilmesine sebep olan ve hipertiroidizme yol açan bağışıklık sistemi hastalığıdır. Graves hastalarında, vücut kendi kendine reaksiyon göstermekte ve aşırı olarak tiroit hormonu salgılamaktadır. Böylece metabolizma hızını arttırarak, nabız yükselir ve hastalar kilo alamaz hale gelir. Bu durum git gide yaşamı tehdit ederek ciddi bir hastalığa dönüşür. Graves hastalarında kilo kaybı çok hızlı olur. Hipotiroidi de tiroit bezleri çok çalışır ve hormonlar yeterince üretim yapamaz. Hipotiroidizme genellikle Hashimoto hastalığı tiroit bezi çıkarma ameliyatı ya da radyasyon tedavisinden kaynaklanan hasarlar sebep olur. Vakalar genelde hafiftir.
Hashimoto Hastalığı Nedir?
Kronik lenfositik tiroidit olarak da bilinen Hashimoto hastalığı her yaşta ortaya çıkar. Fakat, en çok orta yaşlı kişilerde görülmektedir. Hafif Hashimoto hastalığı olan bireylerde bazen belirgin semptomlar olmaz. Hastalık yıllarca aynı kalabilir ve belirtileri genelde hafif olur. Aynı zamanda spesifik değildir. Hashimoto tiroidi otoimmün hastalıktır. Vücudun kendi tiroit dokusunun yabancı doku olarak algılanıp yok etmeye çalışılması sonucunda oluşur. Bunu tetikleyen sebepler tam olarak bilinmez. Hashimoto hastalığı olanlar diğer otoimmün hastalıklarla da görülebilir.
Hashimoto Tiroidinde Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Hashimoto hastalarının ilk yapacağı şey iyotsuz tuz kullanmak olmalıdır. İyotlu tuz kesinlikle kullanılmamalıdır. Rafine şekerlerden uzak durulması gerekir. Bu grup besinler bağışıklığı son derece bozmaktadır. Basit karbonhidratların yerine kaliteli kompleks karbonhidratlar tüketilmelidir. Hastalar kilogram başına 30 cc su tüketerek, ödemi atmalıdır. Hashimoto hastalarında Omg-3 yağ asitleri tiroit hormonlarını düzenler. Hashimoto tiroit beslenmesi de önemli olan bir diğer şey de margarin ve kızartma yağlarından uzak durmaktır. Bunlar yerine faydalı yağlar tüketilmelidir. Hastalarda tiroit beslenmesi oldukça önemlidir.
Guatr Nedir?
Guatr, tiroit bezinin kanser içermeden büyümesidir. Genellikle iyi huyludur. Guatrın en yaygın sebebi beslenmedeki iyot eksikliği olarak bilinir. Herhangi bir yaşta görülebilir. Guatr, 40 yaşından sonra ve tiroit hastalıkları olasılığı daha fazla olan kadınlarda daha çok görülür. Diğer risk faktörleri olarak da aile öyküsü, ilaç kullanımı, radyasyona maruz kalma sayılır. Şiddetli değilse herhangi bir belirti göstermeyebilir. Guatr hastalığı cerrahi yöntemlerle, ilaçla ve radyoaktif iyot tedavisi ile tedavi edilebilir.
Tiroit Nodülleri Nasıl Olur?
Tiroit nodülleri, tiroid bezlerinde ya da üzerinde meydana gelen büyümelerdir. İnsanların yaklaşık olarak yüzde 50'si çok ufak olan nodüllere sahiptir ve bunları hissetmezler. Nedenleri her zaman bilinmez. Tiroit nodüllerinin tedavisi nodüllerin özelliklerine bağlı olarak gerçekleşir. İğne biyopsisi ile parça alınır. Biyopsi sonucunda iyi huylu çıkarsa küçük nodüller takip altına alınır. Biyopsi sonucunda kötü huylu çıkarsa da hastalar bu sorun nedeni ile ameliyat edilir.