Anadolu’nun kadim lezzetlerinden birisidir haşhaş. Yüzyıldan bu yana bu toprakları yurt edinmiştir kendine. Tohumlarından yağ çıkarılan, yağı sabun yapımında da kullanılan, ağrı kesici özelliği olan, ilaç yapımında kullanılan haşhaş, tatlı, tuzlu, girdiği her hamur işine kendine özgü tadı ve aromasıyla lezzet verir. Ülkemizde Ege Bölgesi’nde, Orta Anadolu’da, özellikle Afyon, Denizli, Uşak, Konya, Kütahya, Burdur gibi illerde daha çok yetiştirilir. Eskişehir’in haşhaşlı ürünleri de oldukça ünlüdür. Haşhaşın çeşide yakın türü olduğu yer alıyor kaynaklarda. Haşhaş, hamur işlerinde kullanılmasının yanı sıra sevenlerinin vazgeçemediği bir kahvaltı çeşnisidir. Balla ya da dövülmüş, krema haliyle sade olarak kahvaltı sofralarında yer alır. Beyaz, siyah, sarı renkli olanları yanında mavi haşhaş da kek, kurabiye, ekmek türü hamur işlerinde kullanılan çeşitlerden biridir. Fransızların kek ile ekmek arasındaki, bol yumurta ve tereyağı içeren, kahvaltı ve brunchların sevilen lezzeti Brioche ekmeğinde de kullanılan mavi haşhaş, Fransa, İspanya, Avustralya ve ülkemizde yetiştirilir. Gelincikler ailesinden olan ve diğer türlerine göre daha yağlı olan mavi haşhaşın, mavi-gri renkli minik tohumları vardır. Haşhaş kapsüllerinin çizilmesiyle elde edilen bu minik tohumlar tıpkı diğer türleri gibi hamur işlerinin en çok kullanılan ürünlerindendir.
Mavi Haşhaş Nasıl Kullanılır?
Mavi haşhaşın kullanılmayan bölümü yok gibidir. Başı, yaprakları, kapsüllerden elde edilen tohumu, tohumundan elde edilen ve yemek pişirirken de kullanılan yağı, yağından elde edilen sabunu, elde sürtülerek ya da makinalarda ezilerek elde edilen krema kıvamındaki haliyle pek çok alanda kullanılır.
Kurutulmuş mavi haşhaş başları suyla kaynatılarak ağrı kesici olarak kullanılır. Suyundan ayrıca dişlere gargara yapmakta, içilerek ağrıları azaltmakta da yararlanılır. Yaprakları ile ağrı kesici olarak merhem gibi de değerlendirilir. Ağrı kesici, rahatlatıcı özelliğinden dolayı ilaç sanayinin de ana ürünlerinden biridir.
Mavi haşhaş diğer türleri gibi hamur işlerinde de çokça tercih edilen bir tohumdur. Pasta, börek, çörek, ekmek, kek, kurabiye çeşitlerinde mavi haşhaştan hem ürünün hamurunda, içinde, hem de üstünde süsleme amaçlı olarak da yararlanılır. Mavi haşhaş hem tohum olarak hem de macun kıvamına getirilerek kullanılabilir. Macun haline getirilmiş hali balla ya da tahinle kahvaltı sofralarında sevilerek tüketilir. Protein ve yağ açısından oldukça zengin bir tohum olan mavi haşhaş, hamur işleri yanında farklı yemeklerde baharat olarak da kullanılır.
Mavi Haşhaş Zayıflatır mı?
Haşhaş tohumunun içinde bol miktarda lif bulunur. Sindirim sistemini rahatlatan, kabızlığı önleyen lifli besinler aynı zamanda kişiye tokluk hissi de verdiği için zayıflama sürecinde diyetisyen tarafından da önerilir. Mavi haşhaş, lifli özelliğinden dolayı zayıflamayı hızlandırdığı için son yıllarda kilo verme sürecinde olan pek çok kişi tarafından tercih edilmektedir. Tek başına elbette bir mucize yaratmaz ama, sağlıklı kilo vermede diğer besinlerle birlikte etkili olmaktadır.
Mavi Haşhaş Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Demir, bakır, çinko, magnezyum, kalsiyum, potasyum yönünden zengin olan mavi haşhaş, mucizeler yaratmasa da tıpkı diğer doğal ürünler gibi vücut için yararlı bir tohumdur. Sağlıklı beslenme için pratik tariflerin yapımında da önerilen haşhaşın bazı hastalıkları önlemek için de yararlı olduğu belirtilmektedir. Omega içeren mavi haşhaş, kalp sağlığı için iyi bir üründür. Antioksidan özelliği de olan mavi haşhaş tohumları kolesterol için de etkili olmaktadır.
Lif de içeren haşhaş, sindirim sisteminin düzenlenmesinde etkilidir. Bağışıklığı ve mide duvarını güçlendiren mavi haşhaş rahatlatıcı özelliği nedeniyle uyku sorunlarını gidermekte de kullanılmaktadır.
Ağrı kesici özelliğinden dolayı ilaç yapımında da kullanılan mavi haşhaş, diş ağrılarında da faydalıdır. Suyu, vücuttaki ağrıları rahatlatan bir etkiye sahip olan mavi haşhaşın başları suda kaynatılıp çocuklarda görülen ağrıların hafifletilmesinde de kullanılır. Yine, yaprakları da ağrıyı hafifleten, merhem etkisinde bir kullanıma sahiptir.
Mavi haşhaşı hem yetişkinlerde hem de çocuklarda dikkatli kullanmakta, doktora danışmakta yarar var. Yine kalp hastalarına iyi gelen tohumunu dozunda kullanmak için mutlaka doktor tavsiyesi almak gerekir. Aslında kontrolsüz kullanıldığı taktirde mavi haşhaş ve diğer türleri zarar da verebilir. Sinir sistemini etkilediği için fazla tüketilmesi halinde uyuşukluk ve uykuya neden olduğu gibi kalp atışlarını yavaşlatır, tansiyonu düşürür. Kontrolsüz kullanımı sindirim sistemini bozduğu gibi bağımlılık da yapabilmektedir. O yüzden mutlaka kontrollü ve ilaç olarak yararlanılacaksa doktorun önerileri doğrultusunda kullanılmalıdır.