Vegan Beslenmeyi Merak Edenler!

Vegan Bakış Açısının Kısa Bir Tarihi

1940 yıllarında başlayan tüketim biçimlerinin alternatifi olduğunu savunan vegan bakış açısı, 1944 yılında kurumsal kimliğini Vegan Birliği’nin kurulmasıyla kazanıyor. Yalnızca hayvansal gıdalardan beslenme alışkanlığını değiştirmek değil aynı zamanda hayvanlar kullanılarak üretilen her türlü tüketimin karşısında durmak gerekiyor. Örneğin; ilaçların hayvanlar üzerinde denemesi, müsabakalarda hayvanların yarıştırılması gibi pek çok şey vegan bakış açısının savaştığı konular arasındadır. Günlük hayatın vazgeçilmez aktivitesi beslenme olduğu için vegan beslenme biçimi de en fazla bu konuda ortaya çıkıyor.

Vegan Beslenmede Neler Yeniyor, Neler Yenmiyor?

Hayvansal ürünlerin tüketimini yapmayan vegan beslenmenin farklı türleri olsa da ana fikir bir tanedir: Her şey hayvanları korumak için. Vegan belenme programı, vejetaryenlikte yani yarı vegan beslenme de var olan süt, bal ve yumurta gibi ürünler bulunmaz. Et ve süt gibi hayvansal gıdalara alışmış pek çok insana vegan yiyecekler yabancı gibi gelse de, vegan beslenme çok daha fazla yiyecek seçeneği sunuyor.

Tüketmeye alıştığınız hayvansal gıdaların yerine benzer hayvansal olmayan lezzetler koyabilir, beslenme alışkanlığınızı sağlıklı bir biçimde değiştirebilirsiniz. Örneğin; hayvansal sütün yerine soya sütü, tüketmeyi çok sevdiğiniz balın yerine bir reçel çeşidini tüketebilirsiniz. Vegan beslenen insan sayısının artması sebebiyle marketlerden soya kıyması, kinoa ve tofu gibi birçok vegan ürünü kolaylıkla bulabilirsiniz. Aynı zamanda birçok çeşidi olan vegan yemek tarifleri arasından damak zevkinize uygun olanları deneyebilirsiniz.

Vegan Beslenme İnsan İçin Ne Kadar Sağlıklı?

Vegan beslenmenin sağlıkla ilişkisi adına birçok konuşma ve araştırma yapılmıştır. Vegan beslenme düzeninin B12 ve protein eksikliği yaratması konusunda çokça tartışılmıştır. Fakat protein eksikliği, hayvansal gıdalarla beslenen insanlarda da oluşan bir durum olarak gözlenmiştir. Veganlar, bu beslenme düzenine yönelik üretilmiş yüksek proteinli yiyeceklerden ya da bakliyat ürünlerinden protein ihtiyaçlarını karşılar. Özenli ve planlı bir beslenme düzeniyle protein eksiliği yaşamamak zor değildir.

B12 vitamini için durum biraz daha farklıdır. B12 desteğini birçok vegan tercih eder. Çünkü bağışıklık sistemi, hafıza ve zeka için önem taşıyan bu vitamin bitkisel ürünlerde yeterli kadar yoktur. Hamile olan vegan anne adayların kullanması önemlidir. Vegan beslenme biçimi, bunlar ele alındığında beslenmeye olan bilinci arttırır ve bu nedenle sağlık için faydalı bir yaşam tarzıdır. Öyle ki fast-food gibi alışkanlıkları olan ve sağlıksız beslenen birinin vegan beslenmeyi sağlık açısından eleştirmesi ne yazık ki büyük bir ironidir.

Vegan Beslenmeye Türk Mutfağından Örnekler

Geleneksel Türk mutfağında, et ve süt kullanımı olan yemekler bol gibi gözükse de çok fazla vegan seçenekler mevcuttur. Geleneksel yemekler vegan beslenenler için hem sağlıklı hem de lezzetli seçenek olmuştur. Türk mutfağında bakliyatlar çokça kullanıldığı için protein içerikli lezzetli tarifler çok kolay bir şekilde bulunur. Biraz Orta doğu lezzetlerini andıran humus ve falafel gibi yemekler de hem alışageldik bir damak tadı hem de vegan beslenme ürünleri barındırıyor. Diğer yandan Akdeniz mutfağının leziz zeytinyağlılarının çoğu sağlıklı began beslenme ile uyumludur. Geleneksel vegan tariflere internetten kolayca ulaşabilirsiniz. Vegan beslenmenin zor bir alternatif olduğunu düşünenlere bu örnekleri okumaları faydalı olacaktır.

Vegan Beslenme Doğal mı? İnsanlar Etçil Değil mi?

Vegan bakış açısının asıl odak noktası bu soru değildir. İnsanlar hayvansal gıdalar tüketmeden, vegan beslenme biçimine göre sağlıklı bir şekilde hayatlarını sürdürebiliyor. Vegan bakış açısı, hayvanlar ile ilgili bir felsefedir. İnsanlık, geçmişinde otçul beslendiği için bizler de bitkisel beslenmeliyiz gibi bir amacı yoktur. Vegan bakış açısı adında anlaşıldığı üzere sadece beslenme ile ilgili değildir. Sahip olduğumuz olanaklar sağlıklı ve kolay bir biçimde vegan tarzına uygun yaşayabileceğimizi gösteriyor. Beslenme dışındaki her konuda hayvanları hiç sömürmeden yaşayabileceğimiz ortadadır. On milyarlarca hayvanın doğal varoluşlarını reddederek, onları bir makine gibi bir ömür boyu kullanmayı amaçlayan hayvancılık sektörüne karşı sadece veganlar değil tüm insanlık bilinçlenerek karşı durmalıdır.

Bazı teoriler insanların özünde otçul olduğunu düşündürüyor. Örneğin köpek dişleri denildiğinde etçil bir çağrışım uyandırıyor. Ama bu sadece bir diş ismidir. Bir su aygırının, gorilin ya da devenin güçlü köpek dişleri incelendiğinde hepsinin otçul olduğunu açıktır. Hayvanları öldürmek için yetiştirip, makinelerle parçalayıp, özenle pişirdikten sonra çatal bıçakla yemek sürecinde köpek dişlerinin doğal bir görevi olmadığı görülüyor. İnsan doğasının etçil olduğunu düşünmekte yetersiz kalıyor. Örneğin insan doğasında elektronik aletler yoktur ama bunları kullanıyoruz. İnsan doğasında yetkin düşünme kapasitesi vardır. Buna göre hayvanlara olan yaklaşımlarda etik sınırlar belirlemek, zaten insan doğasına en uygun olan davranıştır. Vegan bir yaşam mümkündür, dengeli ve düzenli bir vegan beslenme sağlıklıdır. Diğer teorik tartışmalar, etik açıdan bir şey değiştirmez.